Biegi: Z Justyną Kowalczyk do ostatniego tchu

Napisano o niej cztery książki, może szykują się kolejne. Wyliczanie wszystkich zwycięstw w mistrzostwach świata, Pucharze Świata, Tour de Ski, cyklu Visma Ski Classics, także opowieści o niezwykłej relacji z trenerem Aleksandrem Wierietielnym i zakrętach jej życia to długa i fascynująca historia.

Justyna Kowalczyk pozostaje postacią niebanalną, trudną do zaszufladkowania, także teraz, w finałowym okresie kariery, gdy coraz trudniej mierzyć się jej z codziennymi wyzwaniami wyczynowej biegaczki narciarskiej, gdy młodsze rywalki zagraniczne doganiają i przeganiają (w Polsce nadal nie ma konkurencji), gdy nawet najsolidniejsze przygotowania i świetny warsztat trenerski nie gwarantują olimpijskiej fety.

Ostatni pucharowy sukces, zwycięstwo nr 50, pani Justyna odniosła 4 lutego 2017 roku w biegu łączonym podczas próby przedolimpijskiej w Pjongczangu. Wtedy raz jeszcze przypomniała sobie i światu, że ma geny mistrzyni. Pięć medali olimpijskich zdobywała, gdy obok na linii startu stały wielkie sławy, walczyła zaciekle z przeciwnościami nie tylko na trasach.

Jej olimpijska historia to potwierdza. Zaczęła się w 2006 roku w Turynie. Była jedyną reprezentantką Polski. Najpierw na trasie w Pragelato w biegu łączonym była ósma, niewiele sekund za ówczesną mistrzynią Kristiną Šmigun. Cztery dni później był bieg na 10 km stylem klasycznym.

Nikt tego nie przewidział – upadła na trasie, straciła przytomność. Szef misji medycznej dr Robert Śmigielski zlecił badania, echo serca też, wyszło, że sprawa nie jest groźna, ale ciche obawy zostały. Decyzja była jednak odważna: niech startuje. Po latach dr Śmigielski przyznał, że wydał zgodę także dlatego, że miał świadomość, iż odmowa może zostawić trwały ślad w psychice biegaczki, nawet złamać jej karierę.

W sprincie stylem dowolnym się nie odbudowała (44. w eliminacjach), ale potem był niezwykły bieg na 30 km klasykiem ze startu wspólnego i ten pierwszy medal, brązowy, za Kateřiną Neumannovą i Julią Czepałową. Certyfikat odporności został wydany.

Cztery lata później w Vancouver, a właściwie na trasach w Whistler, wykonała cały program olimpijski z przytupem. Pięć startów, trzy medale, każdy w innym kolorze. Napierw 5. miejsce na 10 km łyżwą, potem wielka walka z Marit Bjoergen i Petrą Majdič w sprincie klasykiem, zakończona srebrem. Bieg łączony przyniósł brąz, o pół stopy przed rywalką z Norwegii. Sztafetę 4x5 km na drugiej zmianie wyprowadziła na pierwsze miejsce, połykając rywalki w szalonym tempie, ale ten wysiłek został zmarnowany ze względu na dopingową wpadkę Kornelii Marek i późniejszą dyskwalifikację drużyny.

Wreszcie finał igrzysk, 30 km techniką klasyczną. I finisz, jakiego nie widziano. Bjoergen goniła Polkę cały kilometr, kilkadziesiąt metrów przed metą nawet przegoniła, by zderzyć się z niesłychaną twardością pani Justyny tuż przed linią fotokomórki. Różnica: 0,3 sekundy, złoto dla Kowalczyk po biegu, który budzi ogromne emocje do dziś.

Wydarzenia w Vancouver na kilka lat zdefiniowały obraz kobiecego narciarstwa biegowego, z jego polską i norweską bohaterką, z kontrowersjami, jakie budziły po obu stronach barykady wypowiedzi charakternych biegaczek.

W Soczi znów najpierw był bieg łączony i niezłe szóste miejsce, ale zaraz gruchnęła długo ukrywana informacja, że polska mistrzyni ma złamaną kość śródstopia. Cała Kowalczyk – z pochmurną miną oświadczyła, że owszem, boli, że zastrzyki trzeba brać, ale żadnej rezygnacji nie będzie. I wygrała kilka dni później bieg na 10 km stylem klasycznym. W dodatku tak, by nie było żadnych wątpliwości, kto w tym fachu jest najlepszy.

Potem jeszcze były sztafety, zwykła (7. miejsce) i sprinterska (5.) oraz finałowy bieg na 30 km łyżwą, ale w nim Polka zeszła z trasy przed połową dystansu, ból w końcu wygrał.

W minionym czteroleciu kariera Justyny Kowalczyk zaczęła przygasać, kontuzje i poważne choroby miały w tym swój udział. Dostaliśmy sygnały o zmianie priorytetów, zobaczyliśmy dramatyczne pożegnanie z Tour de Ski z kolejną utratą przytomności, nie dostaliśmy jednak informacji, że to koniec z bieganiem, wręcz przeciwnie.

Rok temu w Lahti podczas mistrzostw świata najlepszym rezultatem było 8. miejsce na 10 km klasykiem. Tę zimę rozpoczęła od zapowiedzi kilku olimpijskich startów, ze szczególnym naciskiem na sprint i bieg na 30 km, oba klasykiem, bo lata treningowej katorgi odbiły się na możliwościach w bieganiu stylem łyżwowym.

Trochę ukryta z zespołem na trasach treningowych w różnych częściach świata, wracała tylko na kilka startów pucharowych, z których przywiozła 7. miejsce w sprincie w Lillehammer i 8. w biegu na 10 km w Planicy. Wróżyć z nich medal igrzysk trudno, ale Justyna Kowalczyk, jak się rzekło, do zwykłości ma daleko. Nawet gdy ogromu pracy do podium nie wystarczy, to walkę do ostatniego tchu może obiecać w ciemno.

Reprezentacja Polski w biegach narciarskich liczy w Pjongczangu siedem osób. Obok Justyny Kowalczyk na trasach ośrodka Alpensia pojawią się Sylwia Jaśkowiec, Martyna Galewicz i Ewelina Marcisz oraz Maciej Staręga, Dominik Bury i Kamil Bury. Ich poziom sportowy nie uprawnia do stawiania śmiałych prognoz.

Wytrwałym kibicom biegów, pani Justyny w szczególności, podpowiadamy, kiedy patrzeć w ekrany telewizorów, lecz z zastrzeżeniem, że nie musi się ona pojawić we wszystkich konkurencjach. Może to, wbrew obawom, będzie jej wspaniałe olimpijskie pożegnanie, może już nie dogoni samej siebie, ale z wielu względów oglądać Justynę Kowalczyk wciąż warto. ©?

Starty Polek

10 lutego: 8.15 łączony 15 km (Martyna Galewicz, Sylwia Jaśkowiec, Justyna Kowalczyk, Ewelina Marcisz)

13 lutego: 12.00 sprint st. klas. (ew. Galewicz, Jaśkowiec, Kowalczyk, Marcisz)

15 lutego: 7.30 10 km st. dow. (Galewicz, Jaśkowiec, Marcisz)

17 lutego: 10.30 sztafeta 4x5 km (Galewicz, Jaśkowiec, Kowalczyk, Marcisz)

21 lutego: 9.00 sprint drużynowy st. dow. (ew. Jaśkowiec, Kowalczyk)

25 lutego: 7.15 30 km st. klas. (Jaśkowiec, Kowalczyk)