Karbowy, który da się lubić

Skąd pochodzi Smuda? Można odnieść wrażenie, że z tego miasta, w którym się akurat zatrzymał. Wszędzie tam, gdzie pracuje, kibice uważają go za swojego. Potocznie mówią o nim Franz i nie jest to tylko zwykłe zdrobnienie jego imienia. To też nawiązanie do jego upodobań, przeszłości, a na końcu skojarzeń stoi jeszcze Franz Beckenbauer. Niemcy to kraj, który w futbolu jest dla Smudy wzorem. Po niemiecku mówi lepiej niż po polsku.

[srodtytul]Szczęście w USA[/srodtytul]

Na konferencjach prasowych Smudy nigdy nie jest nudno. Banały w rodzaju: „szybko strzelona bramka ustawiła mecz” albo „mecz miał dwa oblicza, po zmianie stron mieliśmy więcej z gry” – to nie jego styl. Po zwycięskim meczu Lecha z Austrią Wiedeń opowiadał przez kilka minut, jak zadzwonił do niego z gratulacjami prezydent Lech Kaczyński, a on był przekonany, że ktoś stroi sobie żarty i rozpoczął rozmowę w stylu: „przestałbyś się wygłupiać”. Smuda jest naturalny w każdym geście i słowie. Piłkarze to lubią, choć bywa dla nich karbowym.

[wyimek]Czego się boicie? Pijecie taką samą wodę jak ci z AC Milan – mawia do piłkarzy Smuda[/wyimek]

Urodził się we wsi Lubomia koło Wodzisławia Śląskiego w roku 1948. Grał chyba w 13 klubach w Polsce, w Stanach Zjednoczonych i w Niemczech. „Chyba”, bo on sam dobrze nie pamięta, a w niektórych był tylko na kilku treningach. Nie należał do zawodników, o których toczy się boje. Solidny wysoki obrońca, niezbyt szybki, niezbyt zwrotny, nie zawsze trafiający w piłkę. Lata 60. spędził w Unii Racibórz, Odrze Wodzisław, Ruchu Chorzów, Stali Mielec i Piaście Gliwice. W Mielcu lepiej znał ławkę rezerwowych niż boisko, gdzie na skrzydle rekordy szybkości ustanawiał wtedy 20-letni, startujący do kariery Grzegorz Lato.

Smuda był starszy o dwa lata i uznał, że skoro w Polsce wiedzie mu się średnio, to może szczęśliwsza okaże się Ameryka. Wielu piłkarzy niższych klas wyjeżdżało wtedy do pracy w USA. Zarabiali na budowach, w rzeźniach czy piekarniach, a dorabiali grą w piłkę. Niektórzy dopiero tam spełnili swoje sportowe marzenia. Mało znany w Polsce Bronisław Sularz z Górnika Wałbrzych został bramkarzem Cosmosu Nowy Jork i jako Jerry Sularz był kolegą z drużyny Pelego.

Smuda miał szczęście innego rodzaju. Latem 1975 roku na tournee po Ameryce Północnej wyjechała reprezentacja Polski. Jej trenerem był Kazimierz Górski, a jego asystentem Andrzej Strejlau, który w tym samym czasie został trenerem Legii. Oprócz meczów międzypaństwowych Polacy rozgrywali towarzyskie dla podreperowania budżetów. Jednym z przeciwników była drużyna Hartford Bi-Centennials, w której występował Smuda. Strejlauowi jego gra tak się spodobała, że natychmiast sprowadził go do Warszawy.

[srodtytul]Walizki w Widzewie[/srodtytul]

Od listopada 1975 do sierpnia 1977 roku Smuda rozegrał w drużynie z Łazienkowskiej zaledwie 33 mecze. Jednak powrót do kraju wyszedł mu na dobre. Grał w jednej drużynie z Kazimierzem Deyną, Leszkiem Ćmikiewiczem, Piotrem Mowlikiem (jego syn zostanie po latach kierownikiem drużyny Lecha, kiedy Smuda był tam trenerem), Adamem Topolskim czy Tadeuszem Nowakiem. Pewniejszy siebie wrócił do USA i tu, jako Franz Smuda, występował przez kilka lat w zawodowej lidze North American Soccer League przyciągającej z Europy i Ameryki Południowej najlepszych, choć zwykle u schyłku karier, piłkarzy świata.

W Los Angeles Aztecs partnerem Smudy był sam Georg Best. W Oakland Stompers i San Jose Earthquakes Franz grał z Niemcem Volkerem Fassem, który po latach zostanie lekarzem ortopedą, a jego klinika we Freiburgu będzie się cieszyć wśród piłkarzy z całej Europy opinią jednej z najlepszych. Kiedy Smuda został trenerem Widzewa, właśnie do Fassa wysyłał kontuzjowanych zawodników.

Z USA wyjechał do Niemiec, osiadł koło Norymbergi i przyjął obywatelstwo tego kraju. Do roku 1982 grał jeszcze w Fuerth i Coburgu, gdzie zaczynał karierę trenerską. Studiował jednocześnie w słynnej szkole trenerskiej w Kolonii, o której nie miał zresztą najlepszej opinii. Prowadził kluby bawarskie niższych klas. Z Niemiec przeniósł się do Izmiru, aby trenować Altay, wreszcie w roku 1993, znów przez Niemcy, wrócił do Polski. Mając poparcie niemieckiego sponsora, rozpoczął pracę w Stali Mielec. Wiosną 1995 roku Widzew zwolnił z pracy Władysława Stachurskiego, chcąc go zastąpić Grzegorzem Latą. Kiedy Lato odmówił, sprowadzono z Mielca Smudę.