To ludzie wokół się zmieniają, ja pozostałem sobą

RZ: Żałuje pan czasami, że zdecydował się na grę dla Polski, a nie Holandii?

Euzebiusz Smolarek:

Nigdy. Chociaż niewiele brakowało, żeby wszystko potoczyło się inaczej. Kiedy miałem kilkanaście lat i pierwszy raz dostałem zaproszenie na zgrupowanie reprezentacji juniorów, trenerzy w Polsce mówili, że po co płacić za bilety temu Smolarkowi, jak zdolni chłopcy są też w kraju. Kiedy to usłyszałem, powiedziałem, że na własny koszt nie będę jechał i zastanawiałem się, co robić dalej. Dla reprezentacji Polski uratował mnie ojciec, który parę razy zapłacił za mój przelot z Holandii do Polski, nic mi o tym nie mówiąc. Teraz odwdzięczają mu się tak, że o bilet na mecz z Kazachstanem, w którym jego syn strzela trzy gole, musi długo prosić.

Z ojcem może pan wreszcie pogadać o futbolu jak równy z równym?

Kiedyś powiedział, że będzie tak dopiero, gdy zagram w reprezentacji tyle razy co on. Meczów mi jeszcze brakuje wielu, ale goli tylko dwóch. Najgorzej jest z mundialami, bo Włodzimierz Smolarek grał na dwóch i wywalczył trzecie miejsce, a Euzebiusz – na jednym i to nie najlepiej. Wierzę jednak, że wszystko przede mną.

Z Leo Beenhakkerem jako selekcjonerem?

Mam nadzieję, i nie mówię tego dlatego, że z racji znajomości niderlandzkiego jestem jego tajnym agentem. Na początku ustaliliśmy, że od tłumaczenia na polski to ja w tej drużynie nie będę.

A myśli pan po niderlandzku czy po polsku?

Po niderlandzku i potem szybko sobie tłumaczę. Myślę, że w reprezentacji odżyłem dopiero wtedy, gdy zrozumiałem, że koledzy nie śmieją się z mojego sposobu mówienia. Wstydziłem się, że tak dużo słów zapomniałem. Nie odzywałem się też z innego powodu: nie miałem sukcesów. Dopiero teraz się otworzyłem.

Widać, że na boisku też myśli pan w innym języku, bo porusza się inaczej niż zawodnicy wychowani w Polsce.

Na boisku to ja w ogóle nie myślę, czyli można założyć, że jednak gram po polsku. Może dlatego zrezygnowali ze mnie Holendrzy. Ale w piłce chodzi o strzelanie goli, a od myślenia i taktyki jest trener.

Pana mama wspomina, że to Mariusz, pana brat, częściej grał w piłkę. „Ebi wolał inne zabawy. W wojnę na przykład”. Chciał pan zostać żołnierzem?

To przesada. Zajmowałem się głównie strzelaniem na boisku, tylko czasami robiłem z kolegami co innego. Ale był jeden pan, który chyba wolał, żebym bawił się w wojnę do końca życia. Chodzi mi o Arno Pijpersa, trenera Kazachstanu, który kiedyś chciał mnie wyrzucić z Feyenoordu Rotterdam. Bolało strasznie. Teraz znam swoją wartość i dałbym sobie łatwo radę, ale wtedy byłem nikim. Zostałem jednak w drużynie, a ostatnio pokazałem Pijpersowi, co potrafię. Na zemstę czekałem dziesięć lat.

Ale rękę mu pan podał.

Podałem przed meczem, bo takie są zwyczaje, ale po ostatnim gwizdku ostentacyjnie go ominąłem. Czasami ludzie pytają mnie, czy nie łatwiej byłoby zrobić karierę z holenderskim paszportem. Przykład Pijpersa pokazuje, że w Holandii też nie wszyscy trenerzy znają się na swoim fachu.

Beenhakker mówi, że nie wie, jak pan zagra, pan też tego nie wie, ale najważniejsze, że przeciwnikowi trudno to odgadnąć.

Doskonale wiem, jak zagram, ale każdy mecz jest inny. Najważniejsze, to wyrobić sobie nazwisko i zasłużyć na zaufanie. Czułem, że w meczu z Kazachstanem Beenhakker chce mnie zmienić, ale ja przeanalizowałem ostatnie pięć lat swojej gry i wyszło mi, że większość goli strzeliłem w ostatnich minutach. Nie wiem dlaczego tak jest, może dłużej niż przeciwnik potrafię utrzymać koncentrację. Nawet po końcowym gwizdku nie jestem zmęczony.

Niewiele brakowało, a nie zostałby pan gwiazdą eliminacji. Zagrał pan w Kazachstanie tylko z powodu kontuzji Jacka Krzynówka.

Byłem zły na Beenhakkera, że w pierwszym meczu z Finlandią nie wstawił mnie do składu. Nie uważam, że na mundialu w Niemczech byłem najsłabszy w polskiej drużynie. Leo mnie nie znał, oceniał na podstawie dwóch tygodni treningów w Feyenoordzie, gdy on był trenerem pierwszej drużyny, a ja dopiero do niej awansowałem. Wielkiego wsparcia kibiców też długo nie czułem, bo oni tak naprawdę zaufali mi dopiero po dwóch golach strzelonych Portugalii.

W Santander wiedzą, że kupili gwiazdę polskiej reprezentacji?

Kiedy wróciłem do klubu po meczu z Kazachstanem, mówili do mnie „tres goles para Polonia, tres goles domingo”, bo w niedzielę graliśmy z Betisem Sewilla i chcieli żebym też strzelił trzy bramki. Na razie nie pokazałem jeszcze, co potrafię. Nie gram źle, ale jestem nieskuteczny. Kiedy występowałem w Borussii Dortmund, na początku powtarzałem, że nieważne kto strzela gole, bo liczą się tylko punkty, ale w ostatnim sezonie zmieniłem zdanie. Chciałem zdobywać bramki w każdym meczu, żeby nie posadzili mnie na ławce rezerwowych.

Borussia to wielki klub, jeden z najpopularniejszych w Niemczech, a pan zdecydował się na przenosiny do Santander, czyli na prowincję hiszpańskiego futbolu. Krok w tył, żeby później zrobić dwa do przodu?

Moim zdaniem już teraz zrobiłem dwa kroki do przodu. Racing Santander daje mi większe szanse rozwoju. W Primera Division o wiele trudniej strzelić gola niż w Bundeslidze. Hiszpanie kochają piłkę, niemal przez cały trening się z nią nie rozstajemy. Niemcy wszystko opierają na sile. W Dortmundzie poczułem się już kompletnie wypalony, po trzech latach coś we mnie pękło. Miałem wrażenie, że w tym towarzystwie o sukcesy będzie ciężko.

Ma pan żal do Niemców, za to jak traktowali pana w Dortmundzie?

Mam. Posadzili na ławce piłkarza, który w poprzednim sezonie strzelił najwięcej goli. Tu nie chodzi o pieniądze, bo były niezłe, lecz o brak szacunku. Nigdy nie zapomnę, że nikt nie interweniował w mojej sprawie. Szef klubu sprowadził dwóch nowych zawodników, oni mieli grać, nikt nie śmiał mu się sprzeciwić.

Rozumiem, że serce, które rysował pan w powietrzu po tym jak strzelił pierwszego gola dla Racingu w meczu z Realem Valladolid, nie było jeszcze dla miejscowych fanów?

To serce było dla... kogoś. Dla kibiców też. No dobrze, może pan napisać, że było dla mamy, która oglądała transmisję w telewizji. Mówią, że jestem dobrym materiałem na idola, bo jestem spokojny, dużo zarabiam, a poza tym nie zapomniałem o tym, co jest dla mnie najważniejsze. A najważniejsza jest rodzina. Jak powiem, że serce było dla mamy, to chyba nie zepsuję swojego wizerunku.

A nie zepsuła go czerwona kartka w debiucie przeciwko Barcelonie?

Dzień wcześniej nikt mnie w Santander nie poznawał. Po meczu przechodnie podnosili w górę kciuk, a w restauracjach nie płaciłem rachunków. Zrozumieli, że jestem twardy facet, ale nie brutal.Wielokrotnie mówił pan, że czuje się napastnikiem, tymczasem w kadrze gra jednak częściej jako pomocnik. To panu nie przeszkadza?Najważniejsze, żebym się nie zastanawiał, czy mam miejsce w składzie, czy nie. Na jakiej pozycji, to już mniej ważne. To prawda, że w piłce klubowej jako pomocnik grałem ostatnio w Feyenoordzie, ale w reprezentacji pokazuję, że nie zapomniałem, jak to się robi.

Pierwszy awans do mistrzostw Europy jest bardzo blisko.

Samo zakwalifikowanie się do finałów nie może być naszym celem. Nie chcę tam jechać i po trzech meczach wracać do domu, tak jak było ostatnio w Niemczech.

Mówił pan, że do sukcesów na niemieckim mundialu zabrakło wspólnego picia kawy. O co chodzi?