Zaczynał jako sprzątacz

Osobom wyglądającym czasem poza polskie podwórko postać Renarda jest pewnie znana lub chociaż kojarzona. Dobrze zbudowany blondyn w białej koszuli, pewny siebie, zdecydowanie dyrygujący piłkarzami zza linii bocznej, z… „hollywoodzką sylwetką playboya” – jak swego czasu opisywały go media. Zasłynął przede wszystkim z pracy w Afryce, którą zwiedził wzdłuż i wszerz. Teraz doprowadził do historycznego sukcesu Arabię Saudyjską, bo bez niego nie byłoby zwycięstwa nad Argentyną.

Z Zinedinem Zidanem

Urodził się w 1968 roku w francuskim uzdrowisku Aix-les-Bains w południowo-wschodniej części kraju. Nie jest to szczególnie wyróżniająca się miejscowość, a już na pewno nie słynąca z piłki nożnej – raczej ze sportów zimowych czy wodnych, co zawdzięcza położeniu nad jeziorem Bourget. O swoim ojcu woli nie mówić, matka wychowywała go sama. Kilka lat temu, zaliczając jeden z nielicznych epizodów szkoleniowych w piłce klubowej, w Lille, został zapytany o swoje dzieciństwo. I jego zasłona twardziela natychmiast opadła. – Moja matka mieszkała z synem sama, miała dwie prace i robiła wszystko, aby jej dziecko było dobrze wychowane. Zrobiła dla mnie wszystko i dała mi wykształcenie, dzięki któremu jestem tym, kim jestem – mówił wówczas ze łzami w oczach.

Wspominając dzieciństwo, Renard przyznaje, że czasem jest mu wstyd patrząc na to, ile obecnie zarabia się w futbolu. A związał się z tą dyscypliną po tym, jak dał sobie spokój z zapasami. W wieku 15 lat trafił do akademii Cannes nad Lazurowym Wybrzeżem, która była wówczas dobrą kuźnią piłkarską. Zresztą w tamtym okresie z tej drużyny startował nie kto inny, jak Zinedine Zidane. Obrońca Renard jednak wielkiej kariery nie zrobił. W Ligue 1 zagrał tylko raz, większość czasu spędzając w niższych ligach. Grę zakończył w wieku 30 lat, co było efektem kontuzji kolana. Wtedy zdecydował się pójść w trenerkę, choć nie była to taka oczywista rzecz. Daleko mu było do „salonów”, więc początkowo pracę szkoleniowca łączył z pracą sprzątacza – sortował śmieci, czyścił budynku, baseny; jego dzień zaczynał się o godzinie 2.30, kończył o 23.00. Jak sam jednak mówi, na pewno tego czasu nie żałuje. Później nawet sam założył firmę sprzątającą, ale sprzedał ją w 2002 roku.

Niewypał w Angoli

Początki Renard miał takie, jak całą późniejszą karierę – egzotyczne. Był asystentem w Chinach, pracował na niższym szczeblu w Anglii oraz… w Wietnamie. Kluczowy był jednak okres w Państwie Środka, bo właśnie tam w 2002 roku asystenta szukał Claude Le Roy, zdobywca Pucharu Narodów Afryki z Kamerunem w 1988. Padło na Renarda. – Nie wiem dlaczego ja, ale piszę się na to! – powiedział 34-letni wówczas trener. Co może istotniejsze, Le Roy kilka lat później ponownie szukał asystenta, tyle że w reprezentacji Ghany. Znów zdecydował się na młodszego kolegę, a duet ten doprowadził „Czarne gwiazdy” do 3. miejsca w Afryce w 2008 roku, co było najlepszym wynikiem zespołu od 16 lat. Wtedy właśnie Herve Renard wskoczył w wir pracy z drużynami narodowymi. Zatrudniła go Zambia.

W latach 90. ekipa ta miała dobre momenty, w 1994 nawet dotarła do finału kontynentalnego czempionatu. Później jednak przyszedł wielki impas, nic ponad fazę grupową, a zatrudnienie francuskiego trenera – co ciekawe, pierwszego w historii Zambii – miało pomóc. Renard sprawdził się, dotarł do ćwierćfinału PNA rozgrywanego w Angoli, ale dwa miesiące przed wygaśnięciem kontraktu poprosił o jego rozwiązanie, tłumacząc to chęcią objęcia innej posady. Zambijczycy się zgodzili, a dwa dni później ich (były już) selekcjoner… objął Angolę. Decyzja ta okazała się wielkim niewypałem i szkoleniowiec zrezygnował po ledwie pół roku oraz trzech rozegranych spotkaniach. Nie chodziło nawet o… trzy porażki (z czego dwie to towarzyskie mecze z mocnymi Francją i Urugwajem), ale o formalne problemy z wizą pracowniczą i opóźnienia w wypłacie.

Sukces i spadek

Kolejnym jego krokiem był algierski klub USM Algier. W kontrakcie trenera znalazł się jednak ciekawy zapis, umożliwiający mu bezproblemowe odejście, jeśli zgłosi się po niego jakaś reprezentacja. I zgłosiła – znów Zambia, ciepło wspominająca swojego byłego selekcjonera. Ponowne zatrudnienie Renarda okazało się strzałem w dziesiątkę. W Angoli i Algierii Francuz pracował na tyle krótko, że… zdążył poprowadzić Zambijczyków w dwóch kolejnych Pucharach Narodów Afryki. „Chipolopolo” w 2012 roku na papierze wyraźnie odstawali od gigantów pokroju Wybrzeża Kości Słoniowej i Kamerunu, ale mimo tego Renard doprowadził ich do historycznego sukcesu i zwyciężył w turnieju! Kapitan Christopher Katongo został najlepszym piłkarzem, a Emmanuel Mayuka najlepszym strzelcem mistrzostw.

Renard został bohaterem. Lusaka, zambijska stolica, oszalała na jego punkcie, a cała drużyna została zaproszona do pałacu prezydenckiego. Zainteresowanie selekcjonerem miał wyrażać silny Senegal, ale ten deklarował, że w Zambii ma do wykonania misję. Nie wszystko poszło jednak po jego myśli. Już rok później, w kolejnej edycji PNA, jego kadra zawiodła i po trzech remisach nie wyszła z grupy. – Kocham mój zespół. Jeśli ktoś jest winny temu wszystkiemu, to ja, nie piłkarze. Każdy jest smutny, ale moi zawodnicy dali z siebie wszystko i jestem z nich bardzo dumny – wziął wszystko na klatę Renard. W październiku 2013 jego kontrakt z Zambią ponownie został rozwiązany za porozumieniem, a trener po raz pierwszy mógł posmakować wielkiego futbolu w swojej ojczyźnie. Zatrudniło go występujące w Ligue 1 Sochaux, gdzie pracował z trzema reprezentantami Zambii – w tym z Mayuką. Miał pomóc zespołowi w utrzymaniu się w elicie, ale poległ. Zabrakło jednej wygranej.

Dopiero to odkryli

W 2014 roku wrócił do Afryki, gdzie tym razem objął potęgę – Wybrzeże Kości Słoniowej. Iworyjczycy cierpieli klątwę, bo mimo silnego składu od ponad 20 lat nie potrafili zostać najlepszą ekipą Czarnego Lądu. Z Renardem to się udało, a Francuz został tym samym pierwszym szkoleniowcem, który wygrał PNA z dwoma różnymi krajami. To ponownie otwarło mu drogę do Ligue 1, tym razem do mocniejszego Lille, gdzie poszło mu beznadziejnie. W 13 kolejkach wygrał ledwie dwa razy – i został zwolniony. Na bezrobociu przebywał tylko 3 miesiąca. Nie mógł trafić nigdzie indziej, jak do Afryki, ale w tym przypadku na północ, do Maroka.

Z „Lwami Atlasu” udało mu się zakwalifikować na MŚ 2018, na które Marokańczycy czekali 20 lat. Co prawda zakończyło się na 1 punkcie i fazie grupowej, ale zespół, określany mianem potencjalnej niespodzianki, grał dobry futbol i był chwalony. Miał też trochę pecha. Rok wcześniej z kolei ekipa Renarda, mimo kilku znaczących nieobecnych, osiągnęła najlepszy od 6 edycji wynik w Pucharze Narodów Afryki. Maroko dotarło do ćwierćfinału, a w grupie pokonało… broniące tytułu Wybrzeże Kości Słoniowej, które z tej grupy ostatecznie nie wyszło.

Zrezygnował z prowadzenia drużyny w lipcu 2019 roku po tym, jak z PNA „Lwy Atlasu” wyeliminował Benin. Jeszcze w tym samym miesiącu objął jednak Arabię Saudyjską. Chciał spróbować czegoś nowego, wyjść poza Afrykę, poznać kolejną mentalność – bo na Czarnym Lądzie każdy kraj był inny. A co było potem, widzimy obecnie. „Zielone Sokoły” zaskoczyły Argentynę, zaimponowały swoją grą, konsekwencją taktyczną, podejściem. – To było coś fantastycznego. Prowadziłem reprezentacje w siedmiu Pucharach Narodów Afryki, a wielu francuskich dziennikarzy dopiero teraz odkryło, że trenerem Arabii Saudyjskiej jest Francuz – powiedział po wtorkowym meczu.

Ćwierć Polaka!