Marek Zub, polski trener piłkarski, o swojej pracy i życiu w Chinach

Rzeczpospolita: Warto było wyjeżdżać do Chin?

Marek Zub: Zdecydowanie tak. Wprawdzie wyjeżdżając na początku roku, nie wiedziałem, co mnie czeka i nadal bywam zaskakiwany, ale zdziwień jest coraz mniej. Im dłużej tam jestem, tym pewniej się czuję.

Uciekał pan jak najdalej od Polski?

Nie, ale po krótkich doświadczeniach w Bełchatowie i czasie wolnym, który dłuży się każdemu trenerowi bez zajęcia, przyjąłem ofertę z Chin, bo akurat taką otrzymałem.

To prawda, że niewiele brakowało, a zostałby pan selekcjonerem reprezentacji Litwy?

Tak mi się wydawało. Byłem już po rozmowach z prezesem federacji, ale władze się zmieniły i uznano, że trenerem zostanie Litwin. A ponieważ trzymano mnie w nadziei i niepewności przez kilka tygodni, nie szukałem innej pracy. Kiedy więc zgłosili się Chińczycy, długo się nie zastanawiałem.

Do jakiego klubu pan trafił?

Nazywa się Shenyang Urban. Występuje w II lidze, ale to jest poziom ligi trzeciej. Tak, jak w Polsce. Klub powstał w ubiegłym roku. Jego właścicielem jest były reprezentant Chin, który został biznesmenem, a specjalizuje się w budowaniu obiektów uniwersyteckich. Formalnie zresztą jest to klub uniwersytetu w mieście, które zamieszkuje 9 mln ludzi. Stąd dość blisko do granicy z Koreą Północną. Do Pekinu jest około 1000 km. Superszybkim pociągiem tę trasę pokonuje się w cztery godziny.

W takim czasie to pan przebywał samochodem trasę z Wilna do Warszawy.

Wszystko w Chinach jest inne, większe, dla nas niezwykłe. Ponieważ w Shenyang w lutym i marcu leżał śnieg, wyjechaliśmy na zgrupowanie w cieplejsze rejony, w pobliże Hongkongu, gdzie spędziliśmy dwa miesiące. Wszystkie ligowe kluby tak robią.

Czyli biedy nie klepiecie.

Raczej nie, chociaż milionów u nas nie ma. Są w Superlidze, czyli najwyższej klasie rozgrywkowej. Mamy natomiast bardzo dobre warunki do pracy. Możemy korzystać z dziewięciu boisk, znajdujących się w kampusie. Obok jest budynek, w którym każdy zawodnik ma swój pokój, niezależnie od mieszkania prywatnego. Ja też tam mieszkam, sam na 100 metrach. Trzy razy dziennie podają nam posiłki. O nic się nie martwimy, pełne zawodowstwo, mimo że to trzeci poziom rozgrywek.

Czy w kadrze są tylko Chińczycy?

Na poziomie II ligi muszą być. Cudzoziemcy mogą grać w ligach wyższych. Pracuję wyłącznie z Chińczykami. Do 26-osobowej kadry muszę też zgłosić trzech piłkarzy poniżej 21. roku życia.

Jak pan się z nimi porozumiewa?

Po angielsku, ale to jest problem, bo nie wszystko do nich dociera. Oczywiście korzystam z pomocy tłumaczy, jednak i to nastręcza pewnych trudności. Zmieniłem już trzech. Jak któryś dobrze mówi, to nie zna terminów piłkarskich. Jak zna, to nie nadąża za mną na boisku, bo ja ćwiczę razem z zawodnikami. W rezultacie zdarza się, że nie wiem, dlaczego zawodnicy nie wykonują moich poleceń. Dlatego, że nie rozumieją, nie mogą czy nie chcą.

Chińczyk może nie chcieć?

Wszyscy piłkarze świata są tacy sami. W tym przypadku chodzi o coś jeszcze i to jest właśnie ta specyfika pracy. Przede mną trenerem był Chińczyk, wychowany chyba na wzorach z NRD i Związku Radzieckiego: dużo biegania wokół boiska i ćwiczenia ze sztangą. Mało zajęć z piłką. Miałem wrażenie, że nie odróżniali siły od szybkości i wytrzymałości.

Jakbym słyszał Leo Beenhakkera, który poczuł się w Polsce jak misjonarz krzewiący na ugorze europejską kulturę piłkarską.

Złe porównanie. Niczego nie odkrywam, piłka była w Chinach przede mną. Ale tak tam jest. Z jednej strony miliony wydawane na światowe gwiazdy, a z drugiej praca od podstaw z graczami chińskimi, którym do najlepszych na świecie jeszcze daleko. Przez kilka tygodni miałem problem z przekonaniem ich do zmiany metod treningów, ponieważ byli przyzwyczajeni do innych, archaicznych. Kiedy obejrzałem pierwszy sparing drużyny, myślałem, że przechodzę jeszcze proces aklimatyzacji. Wszystko, co widziałem na boisku, odbywało się w zwolnionym tempie. Po kilku treningach czułem się trochę jak lekarz, który chce pomóc pacjentowi, ale nie jest rozumiany, więc pacjent nie ma do niego zaufania.

Trzeba się było nauczyć chińskiego...

Próbowałem. Ale słownik angielsko-chiński nie wystarczał. W angielskim powie pan „bol" czy „bal" i wiadomo, o co chodzi. W chińskim takich subtelności są tysiące. Nie potrafię pisać po chińsku, opieram się tylko na słuchu. Przy pomocy tłumacza przygotowałem kiedyś na trening kilka formułek, wygłosiłem je dumnie przed drużyną, ale nikt nawet się nie uśmiechnął. Nie zorientowali się, że mówię po chińsku.