Gryzący problem Luisa Suareza

Człowiek pogryzł psa – to tytuł pseudodokumentalnego filmu z 1992 roku, opowiadającego o seryjnym mordercy zabijającym z wyjątkowym okrucieństwem listonoszy i emerytów, zwykłych szarych ludzi. Niedbale nakręcony, specjalnie źle zmontowany i z błędami dźwiękowymi, został nagrodzony m.in. Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. Film ten w zamyśle reżysera Remy'ego Belvauxa miał prowokować do zastanowienia się nad przemocą i okrucieństwem, tymczasem zbyt często i przez zbyt wielu odbierany był jako groteska, a nawet komedia.

To siedzi w człowieku

Na to, że Luis Suarez pogryzł Giorgio Chielliniego, internet zareagował w typowy dla siebie sposób. Natychmiast pojawiły się produkowane wręcz taśmowo memy (zdjęcia opatrzone prześmiewczym – w założeniu autora – komentarzem) przedstawiające Suareza w masce Hannibala Lectera z „Milczenia owiec" czy urugwajskiego napastnika ucharakteryzowanego na Draculę. Tymczasem ten zwierzęcy i głęboko atawistyczny akt Suareza pokazuje znacznie poważniejszy problem. Jakie bowiem emocje musiały targać piłkarzem, jak bardzo musiał się w tym meczu zatracić, by dopuścić się czegoś takiego? Innymi słowy, co profesjonalny futbol może zrobić z człowiekiem? Chociaż oczywiście sprowadzenie wszystkiego do stwierdzenia „Suarez jest wariatem" jest aż nazbyt kuszące.

Szczególnie że Urugwajczyk jest recydywistą.  Jeszcze grając w Ajaksie Amsterdam, w trakcie meczu z PSV Eindhoven ugryzł  w szyję Otmana Bakaliego, który specjalnie nastąpił mu korkiem na stopę. Dostał wówczas zakaz występów w siedmiu meczach ligi holenderskiej. Gdy rok temu, już w Anglii, w czasie meczu z Chelsea pogryzł Branislava Ivanovicia, władze ligi ukarały go olbrzymią grzywną finansową, zawiesiły na dziesięć meczów, a w angielskich mediach rozpętało się piekło. To wtedy przepytywany przez BBC psycholog doktor Thomas Fawcett powiedział: „Takie zachowania siedzą w człowieku. Uważam, że w ciągu kolejnych pięciu lat w podobnej sytuacji Suarez zrobi to samo".

Najsłynniejszym przypadkiem pogryzienia w sporcie była oczywiście walka między Mike'em Tysonem a Evanderem Holyfieldem w czerwcu 1997 roku. Tyson próbował odebrać tytuł, który stracił na rzecz Holyfielda siedem miesięcy wcześniej. Podczas jednego ze zwarć odgryzł czubek ucha przeciwnika i demonstracyjnie wypluł na ring. Sędzia jednak nie przerwał walki. Gdy chwilę później Tyson próbował jednak ponownie ugryźć przeciwnika – tym razem w drugie ucho – pojedynek zakończono, a pretendenta do tytułu ukarano grzywną w wysokości 3 milionów dolarów i dożywotnim zawieszeniem licencji bokserskiej (oczywiście po roku licencja została mu przywrócona). Tyson twierdził, że z jego strony była to reakcja na to, że Holyfield uderzał go przy zwarciach głową.

Bohater narodowy

Gryzienie jest znacznie częstsze w sportach walki i kontaktowych niż w piłce nożnej. Szczególnie w rugby odnotowano kilka głośnych przypadków pogryzień. Doktor Fawcett we wspomnianej rozmowie z BBC twierdził, że jest to zazwyczaj wynik głębokiej frustracji i moment szaleństwa: „To nie jest zaplanowana akcja, przygotowana. To impuls".

Suarez przeprosił Ivanovicia, a w wywiadzie dla urugwajskiej telewizji przyznał, że w tamtej chwili „stracił rozum". Chociaż początkowo mówiło się, że postępowanie w sprawie pogryzienia Serba może wszcząć nawet angielska policja, do niczego takiego nie doszło i skończyło się na karze nałożonej przez federację. Teraz Suarez nie może jednak liczyć na równie łagodne potraktowanie. Szczególnie, że tuż po meczu bagatelizował sprawę incydentu z Chiellinim, twierdząc, że „takie rzeczy w futbolu się zdarzają".

Urugwajczyk jest idealnym czarnym charakterem, a studiując przypadki z jego kariery, można zobaczyć obraz człowieka, który ma gigantyczny kłopot z emocjami i presją. Nawet pomijając trzykrotne już pogryzienie rywali, kartoteka Suareza pełna jest przewinień.

Była ostatnia minuta regulaminowego czasu gry w ćwierćfinale mistrzostw świata 2010, gdy Suarez wybił ręką piłkę zmierzającą do siatki po strzale głową zawodnika Ghany Dominica Adiyaha. Sędzia pokazał czerwoną kartkę Urugwajczykowi, który momentalnie zalał się łzami, i przyznał rzut karny rywalom. Asamoah Gyan trafił jednak z 11 metrów w poprzeczkę, Urugwaj przetrwał dogrywkę i wygrał w konkursie karnych. Tym samym Suarez pozbawił Afrykę pierwszego w historii awansu do półfinału MŚ, i to w turnieju rozgrywanym na afrykańskiej ziemi.

W Urugwaju został oczywiście natychmiast obwołany bohaterem narodowym – przecież to dzięki temu zagraniu ręką Celestes zostali czwartą drużyną świata. W pozostałych krajach rozpętał jednak dyskusję o tym, jak bardzo idea fair play została przez ostatnie lata zszargana. Sam Suarez nigdy nie okazał skruchy za tamten incydent. – Nie zrobiłem nic złego, nikogo nie sfaulowałem, nie uszkodziłem niczyjego zdrowia. Sędzia postąpił słusznie: dostałem czerwoną kartkę, a rywal rzut karny. To jednak zawodnik z Ghany nie wykorzystał jedenastki, a nie ja – przekonywał w rozmowie z ESPN.

Rok później w meczu z Manchesterem United znieważył rasistowsko czarnoskórego obrońcę rywala Patrice'a Evrę. Został ukarany grzywną, a także zawieszony na osiem spotkań. Powtórki wideo pokazują, jak sędzia próbujący uspokoić obu zawodników każe im się pogodzić i podać sobie ręce. Widać, jak Suarez głaszcze Evrę po głowie i w tym samym momencie ciągnie za włosy. To był jednak tylko wstęp do wojny. Gdy przyszło do następnego meczu United z Liverpoolem, Suarez nie podał Francuzowi dłoni, gdy obie drużyny witały się przed rozpoczęciem spotkania. Reakcja Old Trafford nie była trudna do przewidzenia – trybuny kipiały wręcz ze złości, ilekroć urugwajski napastnik był przy piłce. Między piłkarzami iskrzyło i co chwila dochodziło do starć, które tylko jeszcze bardziej nakręcały trybuny. Po ostatnim gwizdku Evra ostentacyjnie – tuż przed rywalem – manifestował  radość z wygranej, machając w kierunku kibiców i zachęcając ich do chóralnych śpiewów. Po spotkaniu Alex Ferguson powiedział, że odmówienie przez Suareza podania ręki człowiekowi, którego wcześniej znieważył, było „hańbą dla futbolu" i mogło doprowadzić do zamieszek.

Wzorowy mąż i ojciec

Suarez jest w ojczyźnie uwielbiany za pasję i poświęcenie. Za każdym razem, gdy ulubieniec Urugwajczyków popełnia kolejny karygodny czyn, gazety prześcigają się w przywoływaniu jego trudnego dzieciństwa w leżącym przy granicy z Argentyną mieście Salto. Wspominają, jak rodzina Suareza wyjechała za chlebem do Montevideo, gdzie ojciec szybko zostawił żonę z siedmiorgiem dzieci, a mały Luis tak bardzo przeżywał rozstanie rodziców, że nie mógł się skoncentrować na futbolu i porzucił treningi w Nacionalu.