Joachim Loew, trener reprezentacji Niemiec w piłce nożnej

„Bild" relację z pogromu Brazylii zatytułował „Brak słów". Najbardziej dobitny obrazek zobaczyliśmy już po ostatnim gwizdku. Nie było charakterystycznego sprintu rezerwowych równo z końcem meczu, eksplozji radości. Niemcy wyglądali, jakby byli lekko zażenowani tym, co zrobili. Jakby było im głupio, że upokorzyli reprezentację kraju, w którym futbol jest mistyczną radością. Jakby manifestowanie radości przed klęczącymi Brazylijczykami nie mieściło się w ich kodeksie honorowym.

Ten mecz oglądała w Niemczech rekordowa publiczność – 32,57 miliona telewidzów.

Zabawa w dyplomację

A przecież według majowego sondażu zrobionego na zlecenie magazynu „Stern" tylko 6 procent Niemców wierzyło, że Joachim Loew poprowadzi swoją drużynę do złota i zakończy 18-letni okres bez trofeum w niemieckiej piłce.

Po marcowym meczu towarzyskim (wygrana 1:0 z Chile w Stuttgarcie) reprezentację żegnały gwizdy i wyzwiska. Niektórzy piłkarze, jak chociażby kapitan Philipp Lahm, próbowali bawić się w dyplomację, mówiąc coś o drogich biletach i zrozumieniu dla rozczarowanych fanów. Inni jednak szli na otwartą wojnę: – Mam tego dość, przecież nie można zawsze błyszczeć – wściekał się Jerome Boateng.

To po tym spotkaniu zwątpienie pojawiło się także u selekcjonera, który zaczął się asekurować i wymyślać zawczasu odpowiednie usprawiedliwienia. Zanim postawił stopę na brazylijskiej ziemi, Loew już starał się o alibi.

– Zawsze, gdy niemiecka reprezentacja zdobywała Puchar Świata, w latach 1954, 1974 i 1990, wszyscy zawodnicy byli w zenicie formy. Ja mam może siedmiu–ośmiu, którzy są naprawdę w topowej dyspozycji – asekurował się Loew. – To sytuacja, która przyprawia mnie o prawdziwy ból głowy.

Klinsi i Jogi

Z pewnością trener nie mógł więc przewidzieć, że jego zespół w półfinale rozegra mecz, który wejdzie do historii. To Loew jest tak naprawdę największym zwycięzcą.

Zaczynał jako pupilek publiczności w całych Niemczech, przez media niemal zagłaskiwany. W pewnym momencie popularna była hipoteza, że to właśnie Loew stał za kapitalnym występem tej pierwszej „nowej" drużyny. Reprezentacji, którą w 2006 roku do trzeciego miejsca na świecie poprowadził Juergen Klinsmann, mając za asystenta właśnie Loewa, chociaż niemiecki związek (DFB) próbował mu siłą wcisnąć doświadczonego Holgera Osiecka.

Klinsmann po mistrzostwach odszedł, zostawiając reprezentację swemu najbliższemu współpracownikowi, a sam wkrótce objął Bayern Monachium. To wówczas w ośrodku treningowym Bawarczyków zaroiło się od posągów Buddy, a piłkarze musieli ćwiczyć z taśmami elastycznymi, a nie z piłkami. Po serii złych wyników został przepędzony tam, skąd przybył – do Kalifornii, a mit Loewa jako prawdziwego twórcy reprezentacji Niemiec 2006 rósł. Do czasu.

Porażka w finale Euro 2008 została przyjęta z całkowitym zrozumieniem, podobnie jak w półfinale MŚ 2010 – w końcu przed tym turniejem selekcjonerowi posypała się koncepcja. Kontuzja kapitana i najważniejszej postaci ówczesnego zespołu Michaela Ballacka, samobójstwo Roberta Enkego, którego Loew widział jako numer jeden w bramce. Mało kto mógł przypuszczać, że przestawiony ze skrzydła Bastian Schweinsteiger z Samim Khedirą będą stanowić fenomenalny środek pomocy, a wyciągnięty przed sezonem przez Louisa Van Gaala z rezerw Bayernu 20-letni Thomas Mueller zostanie królem strzelców mundialu w RPA.

Przełomem był przegrany z Włochami półfinał Euro 2012. Nagle Loew stał się dla wielu wrogiem. Liczba jego krytyków zaczęła rosnąć wręcz lawinowo. Ciosy wymierzali ludzie ze środowiska piłkarskiego, niekiedy wręcz na oślep. Wszystkie chwyty dozwolone. Do niedawna nazywano go wręcz ikoną stylu i elegancji, nagle mediom zaczął przeszkadzać nawet jego styl ubierania się. Gdy pojawił się w białym T-shircie na jednej z konferencji prasowych podczas mundialu, niemieckie gazety nazwały go turystą z Ipanemy. Gdy w marcu stracił prawo jazdy za kolejne znaczące przekroczenie dozwolonej szybkości i przekroczenie limitu punktów, „Der Spiegel" napisał sylwetkę trenera zatytułowaną „Der fremde Deutsche". Słowo „fremde" oznaczać może zarówno obcokrajowca, jak i kogoś wyalienowanego.

Niemców nagle zaczęło uwierać, że ich selekcjoner jest zbyt mało niemiecki – że wspinał się na Kilimandżaro, że lubi szybką jazdę samochodem. No i że drużynie przez niego prowadzonej brakuje typowo niemieckich wartości: solidności, czasem wręcz cynizmu, mentalności zwycięzców. Niemcy mieli dość pięknych porażek, zaczęli się domagać powrotu brzydkich zwycięstw. Jak się jednak można spodziewać, gdy brzydkie zwycięstwo pojawiło się na mundialu – po dogrywce z Algierią – znów Loew był winny.

Jak Merkel

W błyskotliwym felietonie w „The Telegraph" angielski dziennikarz Randall Hauk porównywał Loewa do... Angeli Merkel. Pisał, że każdy inny naród wymieniłby się z Niemcami, jeśli chodzi o piłkarskie dokonania na arenie międzynarodowej na przestrzeni ostatnich lat, a jednak w Niemczech panuje niezadowolenie. Dokładnie tak jak z polityki pani kanclerz.

Hauk pisze: „Jak się można było spodziewać, Merkel wygrała jesienne wybory, mimo rosnącego niezadowolenia i obaw, że jej polityka jest zbyt konserwatywna i krótkowzroczna. No ale niemiecki wyborca nie tracił pewnie zbyt dużo czasu, by czytać informacje z zagranicy i zdać sobie sprawę, że gdzie indziej jest gorzej. Znacznie gorzej".

Tak jak Merkel została wybrana na kolejną kadencję, tak i nowy kontrakt – do końca mistrzostw Europy 2016 – dostał w końcu Loew. I to mimo doniesień poważnych gazet – jak chociażby „Sueddeutsche Zeitung" – że wewnątrz DFB rośnie selekcjonerowi poważna opozycja, bo wielu decydentów ma już dość „zagranicznego Niemca".

Ostateczna decyzja należała jednak do szefa DFB – Wolfganga Niersbacha, który tym samym wziął na siebie wielką odpowiedzialność. W kuluarach mówiło się zresztą, że chociaż Loew podpisał nową umowę, tylko triumf w Brazylii będzie mu gwarantował pozostanie na stanowisku. Gdyby nie udało mu się sięgnąć po złoto, to poda się do dymisji, która zostanie przyjęta. Plotka zaczęła żyć własnym życiem i nie pomogły zapewnienia Niersbacha (już podczas mistrzostw – przed spotkaniem z Algierią), że w nowej umowie selekcjonera nie ma żadnych tego typu zapisów, klauzuli ani obostrzeń.

Oprócz całego mnóstwa zarzutów ze strony mediów, gigantycznej presji związanej z 18-letnią posuchą, przed tymi mistrzostwami Loewa prześladował także pech w postaci kontuzji czołowych zawodników, stracił  m.in. Marco Reusa i Iklaya Guendogana.