36. regaty o Puchar Ameryki. Jachty ze skrzydłami

Jedni określają ten wyścig Formułą 1 żeglarstwa. Inni twierdzą, że to sporty samochodowe mogły czerpać z bogatej historii regat o Puchar Ameryki. Fakty są raczej po stronie żeglarzy – po raz pierwszy ścigali się w 1851 roku i już wtedy na pytanie królowej Wiktorii: – A kto był drugi? – padła znana powszechnie odpowiedź: – Drugiego, Wasza Królewska Wysokość, nie ma.

Po wielu latach, w czasie których zmieniały się jachty oraz miejsca i reguły rywalizacji, zasada, że zwycięzca bierze wszystko – puchar, prestiż oraz możliwość decydowania, gdzie i na jakich warunkach rozegrane zostaną następne regaty – niemal się nie zmienia. Stałe jest także to, że regaty fascynują co cztery lata nie tylko świat żeglarstwa.

Tegoroczna edycja, nr 36, również jest taka. Zgodnie z długą tradycją w finale biorą udział dwa jachty: obrońca pucharu i pretendent wyłoniony w eliminacjach. Obecnie: Emirates Team New Zealand i Luna Rossa Prada Pirelli.

Wsparcie rządu

Pretendent dostał się do finału niełatwą drogą, poprzez pełne dramatyzmu regaty, w których najpierw odpadł syndykat American Magic, a potem INEOS Team UK.

Luna Rossa Prada Pirelli to ekipa włoska. Jej właścicielem i głównym sponsorem jest Patrizio Bertelli (prowadzący od lat z żoną Miuccią Pradą imperium modowe Prada), który na początku 2018 roku zadeklarował 65 mln euro na kolejną kampanię w Pucharze Ameryki. Kolejną, bo miliarder wspiera ekipę Luna Rossa w Pucharze Ameryki już szósty raz, od 1997 roku.

Na razie pozostaje bez zwycięstwa, choć sam trzy razy wygrał regaty challengerów (licząc z ostatnimi).

Szefem jego drużyny jest Max Sirena z doświadczeniem w sześciu Pucharach Ameryki. Za sterem Włosi mają dość niezwykłą konfigurację – na prawej burcie Australijczyk Jimmy Spithill (siedem kampanii w PA, dwukrotny zwycięzca), na lewej żeglarz włoski, trzykrotny olimpijczyk Francesco Bruni. Kiedy jeden steruje, drugi jest kontrolerem trasy. Ten pomysł się sprawdza, bo sternik nie musi tracić czasu na przeskakiwanie z burty na burtę podczas zwrotów.

Po drugiej stronie są mistrzowie sprzed czterech lat – Nowozelandczycy. Znacząco wspierani przez rząd (wedle szacunków w kwocie 40 mln dol.) mają także, jak Włosi, spore dotacje od korporacyjnych i prywatnych sponsorów: od linii lotniczych Emirates, po Omegę, Toyotę, Spark, Genesis, Steinlager, HP i SkyCity oraz włosko-szwajcarskiego biznesmena Matteo di Norę.

Wedle świetnego żeglarza, szefa syndykatu ETNZ Granta Daltona na przygotowania jego ekipa miała w tym roku budżet o połowę mniejszy od INEOSA i płaciła ekipie ok. 60 proc. tego, ile płacą inni. Najwięcej sternikowi, którym – tak jak w 2017 roku – jest niezwykle zdolny Peter Burling, złoty medalista olimpijski z Rio w klasie 49er (srebrny z Londynu), a także wielokrotny mistrz świata w klasach 49er i 420.

Stary kubek

Nie trzeba pisać, że jachty tegorocznej edycji to szczyt szczytów współczesnej technologii. Klasa AC75 oznacza jednokadłubowce długości 75 stóp (prawie 23 m), bez kilu, latające z wiatrem i pod wiatr na bliźniaczych, uchylnych hydroskrzydłach, przy okazji pełniących też rolę balastu i stabilizatora. Hydroskrzydła zmieniły istotę żeglarstwa wyścigowego w sposób niezwykły – wystarczy spojrzeć, jak jacht ze skrzydłami ślizga się nad wodą, z jaką łatwością rozpędza się do 50 węzłów (i więcej) i jak robi zwroty przy oszałamiającej prędkości. Nigdy wcześniej czegoś takiego nie widziano.

Walczą zaciekle o Puchar Ameryki, zwany czule „Auld Mug" („Stary kubek"). Kubek naprawdę jest stary. Duży kawał srebra został przetworzony w 1848 roku w londyńskiej firmie Robert Garrard & Co. na wiktoriański dzbanek na młode wino. Trzy lata później zakupiony za 100 gwinei stał się nagrodą w zorganizowanym przez Royal Yacht Squadron of Great Britain wyścigu 15 jednostek dookoła wyspy Wight. Wygrał szkuner „America", nagroda zmieniła nazwę z R.Y.C. Hundred Guinea Cup na America's Cup.