Słonie, błękitne rekiny i miedziane pociski

Zaczyna się najbardziej kolorowy i najgłośniejszy turniej we współczesnym futbolu. Na pięciu stadionach, które w 2010 roku gościły mundial. Przy dźwiękach wuwuzeli, które kibiców spoza Afryki potrafią wyprowadzić z równowagi.

Bez siedmiokrotnego zwycięzcy Egiptu, bez najlepiej opłacanego piłkarza świata Samuela Eto'o i jego kolegów z Kamerunu oraz bez Senegalu. Ale z jednym debiutantem – Republiką Zielonego Przylądka zwaną „Błękitnymi Rekinami", pogromcą Kamerunu i najmniejszym uczestnikiem w historii mistrzostw (pół miliona mieszkańców) – oraz wracającą po 31 latach Etiopią, której czołowy zawodnik Saladin Said ustanowił w 2011 roku transferowy rekord kraju. Kosztował 240 tys. dol., czyli tyle, ile Didier Drogba zarabia w niecały tydzień. Bo to też turniej dużych kontrastów.

Była gwiazda Chelsea ma być może ostatnią szansę, by zrobić z kolegami z kadry coś wielkiego. Człowiek, który w swoim kraju jest postacią ważniejszą od prezydenta, z reprezentacją nie zdobył jeszcze żadnego trofeum. Patrząc na skład, WKS jest skazane na sukces: bracia Toure grają w Manchesterze City, Cheick Tiote w Newcastle, a Gervinho z Wojciechem Szczęsnym w Arsenalu. Salomon Kalou przeniósł się z Chelsea do Lille.

Rok temu w Gwinei Równikowej i Gabonie „Słonie" szły do finału zdecydowanym krokiem, wygrały wszystkie mecze, nie tracąc bramki, ale w najważniejszym momencie, podobnie jak sześć lat wcześniej, zawiódł właśnie Drogba. W spotkaniu o złoto nie wykorzystał rzutu karnego, a WKS przegrało w serii jedenastek z Zambią. Teraz zmierzy się w „grupie śmierci" z Tunezją, Algierią i Togo wspieranym przez Emmanuela Adebayora. Napastnik Tottenhamu chciał zbojkotować mistrzostwa z powodu niewypłaconych premii, ale do zmiany decyzji nakłonił go prezydent.

Herve Renard, trener Zambii zwanej „Miedzianymi pociskami", odrzucił lukratywne oferty z Chin i Bliskiego Wschodu. – Proponowali mi dziesięć razy więcej, niż zarabiam obecnie. Ale trawa po drugiej stronie nie zawsze jest bardziej zielona. Zostałem, bo mam fantastycznego prezesa Kalushę i pełną kontrolę nad zespołem – tłumaczy Francuz, który po zakończeniu piłkarskiej kariery otworzył firmę sprzątającą. Jeszcze kilka lat temu wstawał o trzeciej w nocy i opróżniał kosze na śmieci.

Renard to jeden z trzech trenerów, których twarze kibice pamiętają z poprzedniego turnieju. Tunezję wciąż prowadzi Sami Trabelsi, a Niemiec Gernot Rohr zamienił Gabon na Niger. Do RPA Renard zabrał wszystkich zawodników, którzy na wspomniany finał z WKS wyszli w podstawowym składzie, z kolegą Artura Boruca z Southampton, napastnikiem Emmanuelem Mayuką na czele. – Myślę, że jesteśmy lepsi niż rok temu, ale nie mogę powiedzieć, że zaliczamy się do faworytów, bo wszyscy by mnie wyśmiali. O złoto walczyć będą WKS i Ghana – uważa Renard.

Zgadza się z nim jego rodak Claude Le Roy. Trener Demokratycznej Republiki Konga (w PNA 2013 jest jeszcze trzech Francuzów na ławkach: Sabri Lamouchi prowadzi WKS, Didier Six Togo, a Patrice Carteron Mali), który w 1988 roku wygrał turniej z Kamerunem, do listy faworytów dodaje nieprzewidywalną i młodą Algierię z 23-letnim pomocnikiem Valencii Sofiane Feghoulim. „Lisy Pustyni" w Gabonie i Gwinei Równikowej nie grały, w 2010 roku zajęły czwarte miejsce. Nie można również zapominać o zawsze groźnej Nigerii.

Ghana, czterokrotny triumfator PNA, trzy ostatnie turnieje kończyła w czołowej czwórce. Na puchar czeka od 1982 roku, dziesięć lat dłużej niż WKS. – Mamy nadzieję, że uda się przerwać tę złą passę – nie ukrywa Asamoah Gyan, złote dziecko Ghany. Mimo braku Michaela Essiena, Kevina-Prince'a Boatenga, Sulleya Muntariego i braci Ayew „Czarne Gwiazdy" powinny walczyć o pierwsze miejsce w grupie B z Mali, brązowymi medalistami sprzed roku.

Wielkie oczekiwania mają także kibice gospodarzy. Gordon Igesund – jedyny trener, który zdobył mistrzostwo RPA z czterema różnymi klubami – zgodził się podpisać kontrakt, w którym znalazła się klauzula, że straci pracę, gdy drużyna nie awansuje do półfinału.

– Jeśli kibice będą nas wspierać swoim dopingiem i wuwuzelami, pokonać nas będzie bardzo ciężko – twierdzi Igesund. Gospodarzom ściany zwykle pomagają: do półfinału nie dotarło tylko 8 z 30 dotychczasowych organizatorów, 11 turniejów zakończyło się ich zwycięstwem. „Bafana Bafana" bez swojego kapitana Stevena Pienaara, który w ubiegłym roku pożegnał się z reprezentacją, zaczyna mistrzostwa spotkaniem z Republiką Zielonego Przylądka.

Jest jeszcze jeden powód, by oglądać mecze PNA. W zespole Burkina Faso jest dwóch zawodników znanych z polskiej ekstraklasy. Abdou Razack Traore, który niedawno przeszedł z Lechii Gdańsk do Gaziantepsporu, i Prejuce Nakoulma z Górnika Zabrze. A reprezentację prowadzi postać barwna – Belg Paul Put, w ojczyźnie zdyskwalifikowany dożywotnio za korupcję, do dziś przeżywający wyrok. Zasnąć pomagają mu tabletki. I – rzecz jasna – dobre mecze Burkina Faso.

Grupa A

Republika Południowej Afryki

Angola

Maroko

Republika Zielonego Przylądka

19 stycznia (Johannesburg): RPA – Republika Zielonego Przylądka (17, Eurosport); Angola – Maroko (20, Eurosport)

23 stycznia (Durban): RPA – Angola (16, Eurosport); Maroko – Republika Zielonego Przylądka (19, Eurosport)

27 stycznia: RPA – Maroko (18, Durban, Eurosport); Republika Zielonego Przylądka – Angola (18, Port Elizabeth)

Grupa B