Bejsboliści – największy kubański skarb

W styczniu 1959 roku Fidel Castro jednym dekretem zniósł zawodowy sport na Kubie. Kilka miesięcy później symbolicznym rzuceniem piłki otworzył rozgrywki nowej amatorskiej ligi bejsbola.

Miał przy tym dobrą zabawę, nawet spróbował kilku uderzeń kijem. W tamtych czasach krążyły plotki, że „Il Commendante” jako nastolatek był wielkim talentem, miał zadatki na świetnego zawodnika, sprytnie kolportowane przez organy szerzące urzędową propagandę.

[srodtytul]Inny Castro[/srodtytul]

– To kompletna bzdura – dementuje jednak Ralph Avila, obecnie skaut Los Angeles Dodgers, w tamtych czasach grający w zespole z Hawany. – Fidel nigdy nie zajmował się sportem na uczelni. Nie miał na to czasu. Wtedy w Hawanie był znakomity pitcher (ten, który rzuca piłkę – przyp. red) o nazwisku Felix Castro. Fidel użył jego tożsamości, aby wmawiać ludziom, że sam znakomicie grał w bejsbol.

Przez ponad 30 lat żaden bejsbolista nie opuścił Kuby. W latach 1977 – 1987 reprezentacja tego kraju odniosła 129 zwycięstw z rzędu, nie ponosząc ani jednej porażki w najważniejszych rozgrywkach międzynarodowych.

Sowicie opłacani gwiazdorzy amerykańskiej Major League Baseball (MLB) nie mieli żadnych szans w konfrontacji z żyjącymi skromnie, mającymi status amatorów Kubańczykami. W 1984 roku w słynnej konfrontacji Kuby z USA Victor Mesa upokorzył wschodzącą gwiazdę bejsbola, teraz legendę tej dyscypliny sportu w USA Barry’ego Bondsa. Mimo to Mesa nigdy nie opuścił wyspy, dziś jest trenerem prowincjonalnej drużyny Camaguey.

10 lipca 1991 r. reprezentacja Kuby została zakwaterowana w hotelu w Miami, w drodze powrotnej z kolejnego międzynarodowego turnieju.

W nocy pitcher Rene Arocha opuścił swój pokój, a następnie pobiegł do mieszkania ciotki, która wyemigrowała na Florydę kilka lat wcześniej. On jako pierwszy zdecydował się na ucieczkę z zamkniętego świata rządzonego przez Fidela Castro.

Początkowo zupełnie nie zdawał sobie sprawy z własnej wartości. – Myślałem, że jestem dużo słabszy od zawodników grających w Major League Baseball. Byłem pewien, że oni są o lata świetlne przede mną.

Do Arochy po kilku dniach zadzwonił Kubańczyk z amerykańskim paszportem o nazwisku Guz Dominguez. To właśnie on zabrał Arochę do Kalifornii na spotkanie z agentem, który następnie wynegocjował mu lukratywny kontrakt z St. Louis Cardinals.

W pierwszym sezonie gry w MLB nieznany wcześniej szerzej pitcher okazał się jednym z najlepszych debiutantów w lidze.

– Patrzyłem na zawodników z innych drużyn i myślałem sobie – znam kilku kumpli z osiedla na Kubie, którzy grają lepiej niż ktokolwiek z tutaj obecnych – wspomina Mesa.

[srodtytul]Coraz więcej ucieczek[/srodtytul]

Następny rodak poszedł w jego ślady dopiero dwa lata później. Kubańska reprezentacja B poleciała do Buffalo w stanie Nowy Jork, aby wziąć udział w akademickich mistrzostwach świata.

21-letni Eddie Oropesa wymknął się ze studenckiego hotelu, przeskoczył przez płot, a następnie pobiegł najszybciej jak się da, aby odnaleźć swojego kuzyna. Dwa dni później to samo zrobił kolega Oropesy – Rey Ordonez. Obaj trafili do Domingueza. Ordonez kilka dni później podpisał kontrakt i zaczął grać na pozycji shortstop (pomiędzy drugą i trzecią bazą – przyp. red.) w słynnym zespole New York Mets.

Od tego momentu ucieczki zdarzały się coraz częściej, chociaż nigdy nie przybrały rozmiarów masowej emigracji.

Kubańczycy przybywali jednak z odmiennej rzeczywistości i nie zawsze potrafili odnaleźć się w Ameryce. Ariel Prieto dostał czek na 1,2 miliona dolarów za podpisanie kontraktu w Oakland, następnie wsadził go do dżinsów, które wrzucił do automatycznej pralki. Oropesa zachwycony wielkością amerykańskich lodówek postanowił z ciekawości zamknąć się w jednej z nich od środka. Życie uratował mu Dominguez, który w ostatniej chwili wyciągnął z tej pułapki niemal całkowicie zamrożonego kolegę.

Znacznie częściej kubańskim bejsbolistom po prostu szumiało w głowach. Wychowani w biedzie w USA w jednej chwili dostawali duże pieniądze i luksusy, o jakich wcześniej nawet nie marzyli.

[srodtytul]Zakładnicy systemu[/srodtytul]

Reżim hawański zareagował w połowie lat 90. surowymi sankcjami. Rodziny uciekinierów stawały się zakładnikami systemu. Działacze partyjni zaczęli regularnie ingerować w powoływanie zawodników do reprezentacji.

Starsi gracze, mający rodziny i dzieci, byli preferowani przy selekcji kosztem bejsbolistów młodszych, często bardziej utalentowanych. Każdego przyłapanego na rozmowie przez telefon z obywatelem Stanów Zjednoczonych (co nie było trudne do udowodnienia ze względu na wszechobecny system podsłuchów) natychmiastowo karano dożywotnim zakazem uprawiania sportu.

[srodtytul]Paranoja[/srodtytul]

Strach władz przed utratą narodowego skarbu, za jaki uważano powszechnie bejsbol, przerodził się w paranoję.

Po ucieczce Orlando „El Duque” Hernandeza (dziś ma 41 lat i zarabia rocznie 7 mln USD) minister sportu nakazał, aby z reprezentacji usunięto zawodnika o nazwisku Adrian Hernandez, choć nie byli nawet ze sobą spokrewnieni. Jedynym, co ich łączyło i co wzbudziło podejrzenie reżimu, był (poza nazwiskiem) zbliżony styl gry.

Prześladowany Adrian Hernandez długo nie wytrzymał, opuścił Kubę w 2000 roku i od razu podpisał kontrakt z New York Yankees, gwarantujący mu zarobki w wysokości 4 milionów dolarów za sezon.

Same ucieczki były często skomplikowane i dramatyczne. Najczęściej zawodnicy korzystali z usług szmuglerów, którzy na przepełnionych łodziach przewozili ich do najbardziej wysuniętego w stronę Kuby przyczółka Ameryki, czyli Key West. Tak właśnie do USA przybył Alberto Castillo, dziś relief pitcher Baltimore Orioles.

[wyimek]Gdy łódź z uciekinierami przypływa do wybrzeża, zaczyna się gra o przeżycie[/wyimek]

Gdy łódź dopływa do wybrzeża – zaczyna się gra o przeżycie. Według porozumienia pomiędzy rządami Kuby i USA podpisanego w 1995 roku przez Castro oraz Billa Clintona uciekinier schwytany przez straż przybrzeżną „na terenie oceanu“, czyli w wodzie, jest uważany za nielegalnego emigranta i oddawany władzom kubańskim. Ten, który zdoła oszukać czujność funkcjonariuszy i postawi obie stopy na lądzie, automatycznie zyskuje status uchodźcy.

Oczywiście, jak w każdych przepisach także w tym istnieją luki, które były różnie interpretowane. A co się stanie, jeśli dana osoba zostanie złapana na mieliźnie, czyli ani w wodzie, ani na lądzie, lecz de facto w błocie?

Yoankis Turino został złapany w momencie, gdy wyskakując z wody, wdrapał się na drzewo. Sprawa trafiła do trybunału. Sąd uznał, że stopy miał – co prawda – suche, ale drzewo tkwiło po korzenie w wodzie. W efekcie Turino został oddany kubańskim władzom.

Polityka zastraszania odniosła sukces. Od kilku lat liczba uciekinierów stale maleje. – To naprawdę dziwna sytuacja. Sumy oferowane zawodnikom z Kuby systematycznie rosną, a liczba tych, którzy decydują się na opuszczenie wyspy, z roku na rok maleje – mówi agent Joe Kehoskie.

Władze Kuby dbają, aby na stadionach nie kręcili się żadni intruzi mogący namawiać zawodnika do przejścia na zawodowstwo. Rządy obu krajów zgodziły się na wprowadzenie zapisu, że obywatele USA przyłapani na rozmowach z kubańskimi bejsbolistami „w celach komercyjnych” są automatycznie poddawani karze więzienia.