Najpierw powstało Kółko Szermierzy na Uniwersytecie Lwowskim, potem ruszyło kilka podobnych inicjatyw, wreszcie jesienią 1908 roku grupa studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego postanowiła założyć swoją organizację sportowo-turystyczną.
Pierwsze zebranie odbyło się 5 grudnia 1908 roku. W maju następnego roku przyjęto statut AZS Kraków, pierwszym prezesem został student medycyny UJ Wacław Majewski. 19 czerwca 1909 roku władze austriackie oficjalnie zezwoliły na działanie nowej organizacji.
W pierwszym roku było ich 139, dziś w Akademickim Związku Sportowym jest ponad 55 tys. członków. 100 lat historii oznacza wiele: medale olimpijskie już od 1928 roku – pierwsza była Halina Konopacka – mistrzostw świata i Europy, uniwersjad. Powstały setki klubów uczelnianych, działa blisko 3000 sekcji sportowych, prawie 100 zespołów z szyldem AZS uczestniczy w rozgrywkach ligowych.
ASZ przetrwał trudne zakręty polskiej historii i wciąż ma czym się chwalić. Wszystkie złote medale w Pekinie zdobyli sportowcy z klubów z gryfem w herbie: Tomasz Majewski z Warszawy, Leszek Blanik z Gdańska i czwórka wioślarska z Poznania.
W ostatniej ekipie olimpijskiej prawie jedna trzecia sportowców pochodziła z klubów akademickich. Najnowszą gwiazdą sportu akademickiego jest Justyna Kowalczyk.