Chuligani straszą na Euro 2016

Relacja z Francji

Euro 2016 jest jak podróż w czasie – przynajmniej jeśli chodzi o wydarzenia na trybunach i przede wszystkim na ulicach francuskich miast. Wydawało się, że bijatyki kibiców i chuliganów odeszły z europejskiej piłki wraz z latami 90. We Francji jednak wróciły ze zdwojoną siłą.

Ostatnim turniejem w równym stopniu naznaczonym przez problemy z agresywnymi kibicami były mistrzostwa świata w 1998 roku – też rozgrywane we Francji. To wtedy niemieccy kibice pobili francuskiego żandarma, policja aresztowała i skazała na pięć lat więzienia za umyślną próbę zabójstwa Markusa Warneckego – jednego z niemieckich chuliganów, który był prowodyrem starć. Był to najpoważniejszy incydent podczas francuskiego mundialu, ale niejedyny.

Podczas Euro już niestety jest jedna ofiara śmiertelna – zmarł angielski kibic skatowany przez rosyjskich chuliganów podczas trzydniowych starć w Marsylii. Francuskie służby deportowały 50 Rosjan do kraju, nałożyły na reprezentację karę dyskwalifikacji w zawieszeniu. Ale gdy zrobiło się ciszej o rosyjskich chuliganach, do głosu zaczęli dochodzić inni.

W Lille Niemcy zaatakowali kompletnie nieprzygotowanych na jakiekolwiek starcie ukraińskich fanów. Dwóch z nich w stanie ciężkim trafiło do szpitala. Race odpalili na stadionie Turcy – toczy się przeciwko nim postępowanie UEFA, a federacja zostanie z pewnością ukarana. W sobotę doszło do bójki między węgierskimi kibicami a stewardami, którzy kazali im zajmować miejsca zgodne z tymi, które mieli na biletach. Już na pierwszy rzut oka widać, że z Węgier przyjechał inny sort fanów niż z większości pozostałych krajów.

Podobnie jak z Chorwacji. Podczas spotkania drużyny z tego kraju z Czechami Chorwaci rozpoczęli na trybunach bójkę... między sobą.  Awantura wybuchła kilka minut przed końcem spotkania. Kibice odpalili race i petardy, kilkanaście z nich rzucili na murawę. Jedna raniła stewarda – według pierwszych doniesień może stracić oko.

– To nie byli kibice, tylko terroryści – powiedział wściekły selekcjoner Chorwacji Ante Cacić. Jego drużyna wygrywała 2:1, ale w doliczonym po zamieszkach czasie – sędzia dodał aż osiem minut – straciła gola i tylko zremisowała. – To zdarzało się już w przeszłości, widywaliśmy na stadionach nazistowskie symbole... Chuligani niszczą wszystko, co próbujemy zbudować. Chorwaci się za nich wstydzą – dodał trener.

Symbol zepsucia

Zamieszki na stadionie w Saint-Etienne mogą kosztować Chorwatów udział w turnieju. – Nawet nie wiemy, czy zagramy następny mecz – mówił pomocnik Ivan Rakitić. Decyzja ma zapaść dziś.  Dlaczego kibice przeszkadzali swoim piłkarzom, gdy ci byli blisko wygranej? Dlaczego bili się między sobą? Zdaniem chorwackich mediów zamieszki były planowane i są wyrazem frustracji kibiców reprezentacji. Tamtejsza piłka ich zdaniem grzęźnie w korupcyjnym bagnie, a krajowa federacja stała się dla jej szefów źródłem nielegalnego dochodu i bezpiecznym miejscem do załatwiania własnych interesów.

Symbolem zepsucia jest Zdravko Mamić, człowiek o mętnej reputacji, szara eminencja chorwackiego futbolu, bez którego wiedzy nie może zapaść żadna ważna decyzja. W Dinamie Zagrzeb, najsilniejszym klubie tamtejszej ligi, pełnił już niemal każdą z możliwych funkcji – od wiceprezydenta przez dyrektora po właściciela. Z młodymi piłkarzami Dinama podpisywał kontrakty, zgodnie z którymi musieli oddawać mu dożywotnio część swojej pensji. Nawet już po transferach z klubu.

Odsunięcie Mamicia od władzy stało się – przynajmniej oficjalnie – obsesją chorwackich kibiców, a zamieszki na stadionie w Saint-Etienne były zaplanowane. Nawet organizatorzy przyznają, że dostali informację, iż mecz zostanie przerwany w 85. minucie przez chuliganów.

Wraca też niestety problem Rosjan. Przywódca kibiców Aleksander Szprigin, który został po spotkaniu z Anglią deportowany do Rosji, po wylądowaniu w Moskwie zapowiedział, że wróci do Tuluzy na mecz z Walią. „Guardian" pisze, że wielu spośród chuliganów na co dzień pracuje w służbach mundurowych Rosji, i łączy ich agresywne zachowanie z instrukcjami płynącymi z Kremla.

Na rosyjskich forach internetowych można przeczytać zapowiedzi chuliganów, że pojawią się w Marsylii przy okazji meczu Polski z Ukrainą. Z Polski z kolei docierają sygnały, że niezainteresowani od lat meczami reprezentacji kibice klubowi ruszyli w stronę stolicy Lazurowego Wybrzeża. Pytanie, czy francuskie służby uprzedzą ewentualne starcie czy znów – jak w przypadku wojen Anglików z Rosjanami – ograniczą się do ogrodzenia walczących kordonem i pilnowania, by zamieszki nie przeniosły się na inne części miasta.

Kibice polscy i ukraińscy nie żyją w zgodzie od lat. Punktem zapalnym jest oczywiście polityka – w środowiskach ultrasów naszych wschodnich sąsiadów panuje kult UPA i Bandery. Gdy Legia grała z Zorią Ługańsk w eliminacjach Ligi Europejskiej, na ulicach Kijowa (mecz był rozgrywany w tym mieście) trwała regularna wojna. I chociaż to Ukraińcy są w stanie wojny z Kremlem, fora chuliganów rosyjskich pełne są zapowiedzi wsparcia „ukraińskich braci"... Trudno zrozumieć, co siedzi w głowie kibica.

Francuscy policjanci i prokuratorzy z przestrachem mówili, że Rosjanie są „świetnie zorganizowani" oraz „mają doświadczenie walk ulicznych". O tym, że trenują sztuki walki, nikt nie mówił, bowiem widać to było gołym okiem.

My też mogliśmy się o tym przekonać już cztery lata wcześniej, na naszym Euro – a dokładniej w czasie bijatyki kibiców na warszawskim moście Poniatowskiego. Zgrupowani w czymś w rodzaju kilkudziesięcioosobowych oddziałów rosyjscy kibole wbiegli na most od strony Powiśla, atakując wszystkich, których napotkali na swojej drodze.

W samej Rosji takich rozrób nie widziano już dawno. Najsłynniejszą było zdemolowanie centrum Moskwy, po przegranej z Japonią na mistrzostwach świata w czerwcu 2002 roku. Tłum kibiców zniszczył m.in. japońską restaurację i palił japońskie samochody. Wtedy chyba na Kremlu postanowiono coś zrobić z potężną, nieokiełznaną siłą, która była w stanie opanować centrum stolicy i powybijać szyby w strzeżonym budynku parlamentu. Kibole długo wydawali się naturalnymi sojusznikami władz, prezentując przy każdej okazji swoje antyzachodnie nastroje, a nawet dając się wykorzystywać rosyjskim służbom specjalnym w różnych akcjach (jak na przykład kibice moskiewskiego Dynama, których namówiono w 1999 roku. do manifestacji pod budynkiem amerykańskiej ambasady).

Bojowi chłopcy

W 2007 roku powstało Ogólnorosyjskie Zrzeszenie Kibiców, na którego czele stanął szef „fanatów" (czyli kiboli) moskiewskiego Dynama Aleksander Szprigin. Pod pseudonimem Komancz (nadanym mu z powodu smagłej cery) znany był nie tylko wśród kibiców, ale i w środowiskach nacjonalistycznych oraz w partii Władimira Żyrinowskiego, do której wstąpił.