Wycieczki-ucieczki z Pekinu

W dniu otwarcia igrzysk 34-letni Yang Zhili będzie przez kilkanaście godzin pomagał zagubionym zagranicznym gościom w wiosce olimpijskiej odnaleźć drogę. Yang, na co dzień zamożny właściciel małej, ale dobrze prosperującej firmy usługowej, to jeden z setek tysięcy ochotników, jacy zgłosili się do pomocy przy igrzyskach.

Jak podaje chińska prasa, tylko przy obsłudze obiektów olimpijskich pracować będzie 100 tysięcy ochotników – ponaddwukrotnie więcej niż przy całej imprezie przed ośmioma laty w Sydney. Kolejne 400 tysięcy to obsługa gęsto rozstawionych wokół wioski i w centrum punktów informacyjnych. Jeszcze więcej, bo około miliona, pilnować ma porządku w całym mieście.

Yang nigdy nie należał do partii i nie jest jej wielkim zwolennikiem. Dobrze zna angielski, regularnie czyta zachodnią prasę i rozumie, na czym polega uprawiana przez chińskie władze propaganda. Wszystko to nie zmienia jednak faktu, że tak jak miliony jego rodaków myśli o zbliżających się igrzyskach z wielkim entuzjazmem. – Polityka mnie nie obchodzi. Wiem za to, że igrzyska to dla Chin wielkie święto. Okazja, by pokazać światu, jak wiele udało nam się osiągnąć – wyjaśnia.

Od kiedy pewnej upalnej letniej nocy przed siedmioma laty tysiące mieszkańców miasta wyległy na ulice, by świętować przyznanie Pekinowi prawa do organizacji igrzysk, stolica Chin przeszła oszałamiającą transformację, choć już wtedy była wielką światową metropolią. Obok ówczesnych wieżowców wyrósł las nowych, jeszcze większych, jeszcze bardziej nowoczesnych i intrygujących formą. Ale przede wszystkim gwałtownie poprawiła się jakość życia większości mieszkańców.

– Z roku na rok ludziom żyje się coraz lepiej – mówi Yang, który karierę zaczynał dziesięć lat temu od zera, a dziś ma piękne mieszkanie w nowym wieżowcu i błyszczącego nowością volkswagena.

Potwierdzenia jego słów nie trzeba szukać daleko: wystarczy rozejrzeć się po ulicy. Ludzie są znacznie dostatniej ubrani niż jeszcze parę lat temu, a nawet drogie sklepy pełne są kupujących.

Wielu pekińczyków odczuwa dumę i chce pochwalić się światu. Wolontariat daje im tę szansę. Masowy wolontariat dobrowolny (nie mylić ze znanym z historii przymusowym) to zjawisko nowe – nie istniało choćby podczas Igrzysk Azjatyckich w Pekinie przed 18 laty – które osiągnęło niespotykane wcześniej rozmiary po niedawnym trzęsieniu ziemi w Syczuanie. Niektórzy źródeł tego zjawiska szukają w kulcie Lei Fenga, komunistycznego „świętego”, który za czasów przewodnicącego Mao poświęcił całe swe krótkie życie na pełną oddania służbę narodowi (i partii, choć ta część przesłania nie jest dziś tak bardzo podkreślana). Przed paroma laty Lei Feng został z powodzeniem „reanimowany” przez państwową propagandę jako godny naśladowania wzór dla wszystkich wolontariuszy. – Czasy się zmieniły, ale idea pozostaje podobna: warto dać coś z siebie dla ojczyzny – wyjaśnia mi ubrana w charakterystyczną niebieską koszulkę wolontariuszka przedstawiająca się jako Jenny, gdy pytam ją o stosunek do Lei Fenga.

Podczas olimpiady oddanie dla ojczyzny równoznaczne jest z serdecznym przyjęciem zagranicznych gości, stąd wszechobecna gościnność. „Dzielnica Chaoyang wita!”, głoszą anglojęzyczne napisy na ścianach w centrum miasta. Przed wejściem do jednego z domów towarowych dwoje uśmiechniętych młodych ludzi wręcza wszystkim oficjalnym gościom igrzysk (za okazaniem akredytacji) prezent: pięknie opakowany zestaw zdobionych pałeczek. – Welcome to Beijing! – mówi z uśmiechem dziewczyna.

W trosce o zdrowie, a nawet życie zagranicznych turystów władze dzielnicy Chaoyang zaczęły wczoraj rozstawiać przed wszystkimi barami przy znanej z nocnych rozrywek ulicy Sanlitun stojaki z kolorowymi, dwujęzycznymi broszurami na temat AIDS. – Ta okolica znana jest z prostytucji. Chcemy przypomnieć gościom, by byli ostrożni – przyznaje otwarcie przedstawicielka władz, przesuwając stojak.

To całkiem nowe podejście – do niedawna problem był tak wstydliwy, że władze udawały, iż go nie ma.

Do starań o ciepłe przyjęcie gości dołączyli się nawet taksówkarze, niegdyś słynący z ogólnego rozchełstania, niekoniecznie przyjaznego stosunku do pasażera, braku dbałości o wnętrze kabiny, a czasem także roszczeniowej postawy wobec obcokrajowców, polegającej na niewłączaniu licznika i ustalaniu własnej taryfy.