Piłka ani razu nie spadła na ziemię

Na Stadionie Dziesięciolecia grali wtedy artyści, którzy dwa lata później zostali mistrzami świata. Obrońcy: Carlos Alberto Torres i Brito, pomocnicy Roberto Rivelino i Gerson, napastnicy Jairzinho, Tostao i Edu. Na ich czele legenda trenerska Aimore Moreira, a w ekipie dziennikarzy jeszcze większa gwiazda: król strzelców mistrzostw świata z roku 1938 – Leonidas.

Właśnie jego przyjazd wzbudził wspomnienia ostatnich przedwojennych mistrzostw. Polska brała w nich udział, ale w prasie PRL niełatwo było coś na ten temat przeczytać.

Po pierwsze: to był sukces, a jak wiadomo, Polska sanacyjna składała się głównie z porażek.  Po drugie: bohaterem meczu stał się zdobywca czterech bramek Ernest Wilimowski, którego wykreślono z historii polskiego futbolu za zmianę barw po wybuchu wojny. Od roku 1941 Wilimowski strzelał bramki dla Niemiec, więc w Polsce był renegatem.

Przyjazd do Warszawy Leonidasa stał się okazją do spotkania przed meczem, na Stadionie Dziesięciolecia, z kapitanem reprezentacji Polski na tamtym przedwojennym mundialu, Władysławem Szczepaniakiem, symbolem stołecznej Polonii. To było autentycznie wzruszające. Dzięki temu zaczęto wreszcie mówić o meczu, który po dramatycznej dogrywce zakończył się wynikiem 6:5 dla Brazylii. I o Polonii.

Na trybunach zasiadło około 75 tysięcy kibiców. Brazylijczycy wystąpili w swoich kanarkowych koszulkach, Polacy w białych, a nasz bramkarz Hubert Kostka w zielonej, z emblematem Irlandii, bo z tą drużyną graliśmy miesiąc wcześniej i się wymienił.

Mecz – poezja. Mieliśmy świadomość nieuchronnej porażki, ale pialiśmy z zachwytu po akcjach, jakie do tej pory oglądaliśmy tylko w telewizji i to niezbyt często. Biliśmy brawo jednym i drugim.

Największe dostali rezerwowi piłkarze Brazylii, którym w przerwie nie chciało się iść do szatni (na Stadionie Dziesięciolecia w obie strony to było prawie pół kilometra). Zostali więc na stadionie, żeby uraczyć nas pokazem żonglerki. To, co oni robili, to niech się ruski cyrk schowa.

Ustawili się w pięciu – sześciu i przez kwadrans podawali sobie piłkę głowami, stopami, udami, piersiami, plecami, kolanami, piętami. W tym czasie ani razu nie spadła na ziemię. Wojtek Gąssowski, który rok wcześniej był w Kongresowej na koncercie Rolling Stonesów, powiedział po tym pokazie: to są Stonesi futbolu.

Mecz zakończył się zwycięstwem Brazylii 6:3. Jedna bramka ładniejsza od drugiej. Hubert Kostka, nieprzyzwyczajony do strzałów z rotacją, bo w Europie nie były jeszcze dobrze znane, często wypuszczał piłkę z rąk. Przepięknego gola po rzucie rożnym strzelił głową Bernard Blaut, a skrzydłowy Legii Janusz Żmijewski, noszący w Warszawie przydomek „Pele", popisał się w polu karnym brazylijskim dryblingiem, zakończonym bramką. Dla Kazimierza Deyny był to dopiero trzeci mecz w reprezentacji.

– Kiedy zobaczyłem, co Brazylijczycy potrafią zrobić z piłką, zrozumiałem, że jeszcze niewiele potrafię. Ten mecz dał mi więcej niż sto treningów. I od tej pory jeszcze bardziej ćwiczyłem uderzenia z rzutów wolnych – mówił mi po latach. A ja, wniebowzięty, z autografami w notesie i znaczkiem brazylijskiej konfederacji sportu otrzymanym od Roberto Rivelino w kieszeni wróciłem autobusem 146 do domu w Falenicy.

Emocji było jednak zbyt wiele jak na rozentuzjazmowanego 19-latka i jeszcze tego samego dnia, z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego, karetką na sygnale, dojechałem do szpitala na Grenadierów. Obejrzałem tam festiwal piosenki w Opolu („Po ten kwiat czerwony", „Przyjedź mamo na przysięgę", „Takie ładne oczy") i finał rozgrywek o Puchar Polski Górnik Zabrze – Ruch Chorzów 3:0.