Świat pięciu kółek

Pełen patosu tekst mógłby być wygłoszony i dziś. Słychać zresztą ten sam styl w ustach prominentnych działaczy mówiących o „rodzinie olimpijskiej" (ludzie FIFA używają sformułowania football family), szermujących wzniosłymi hasłami, powołujących się na de Coubertina, a jednocześnie sprzeniewierzających się zasadom, jakie ustanowił.

Taki jest współczesny sport. Pełen hipokryzji, mającej od wielu lat i coraz częściej konkretny wymiar finansowy. Między Coubertinem a obecnym przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Jacquesem Rogge'em jest sto lat uczciwej walki sportowców i wstydu, jaki robili oni sami, ich trenerzy, sędziowie, przysięgający przed każdymi igrzyskami, że będą bezstronni. Polska też ma swój udział w umacnianiu hipokryzji. Wszak to Polski Komitet Olimpijski poświadczał przez dziesięciolecia PRL amatorski status piłkarzy, którzy w rzeczywistości byli zawodowcami. Moskwa wyznaczała standardy etyczne, a Warszawa, Berlin, Praga, Budapeszt i Sofia robiły to, co postanowiono na Kremlu i w okolicach. Także w sprawach olimpijskich. Kiedy uznano, że należy zbojkotować igrzyska olimpijskie w Los Angeles (1984), nikt nie pytał o zdanie sportowców.

O tym i o dziesiątkach innych spraw. Godnych pięciu kółek olimpijskich i zawstydzających. O igrzyskach w Berlinie (1936), wykorzystanych dla celów propagandowych przez Adolfa Hitlera i o olimpiadzie w Moskwie (1980), w takich samych celach zorganizowanej przez Leonida Breżniewa. O walce z rasizmem, bojkotach, heroizmie i niesprawiedliwości. O korupcji i dopingu.

Ale jaka ta historia by nie była, zawsze na pierwszym planie pozostawał sportowiec. To igrzyska stworzyły legendę Indianina Jima Thorpe'a niesłusznie skrzywdzonego przez nadgorliwych działaczy MKOl (1912), rehabilitowanego wiele lat po śmierci. Pięciokrotnego mistrza olimpijskiego w pływaniu Johnny'ego Weismuellera, który zrobił karierę w Hollywood jako odtwórca roli Tarzana. Sprintera Jesse'a Owensa, któremu Hitler nie chciał podać ręki. Fińskiego biegacza nad biegaczami Paavo Nurmiego, który ma swój pomnik w Helsinkach. Czarnoskórych amerykańskich sprinterów, którzy podczas ceremonii wręczania medali na igrzyskach w Meksyku (1968) stali na podium z wyciągniętymi w górę rękami w czarnych rękawiczkach. Boba Beamona, oddającego „skok w XXI w." (8,90 m).

O tym wszystkim jest ta książka. Na pewno najbardziej wyczerpująca, jaka na temat igrzysk olimpijskich pojawiła się w naszych księgarniach.